Văn bia và cổ vật Chùa_Đồng_Ngọ

Chùa có tấm bia cổ (nay đã mất), hai mặt khắc hai bài ký với hai niên đại sớm gồm: Lý Thái Bình (Lý Thánh Tông, 1054 – 1058, niên hiệu Long Thụy Thái Bình) và Đại Chính nguyên niên (Mạc Thái Tông, 1530). Ngoài ra có một bát hương năm Hoằng Định thứ 19 (1619).[3]

Cửu Phẩm Liên Hoa
chùa Đồng Ngọ
Bảo vật quốc gia số 12, đợt 5
Đài Cửu Phẩm Liên Hoa đặt tại Nhà Phẩm chùa Đồng Ngọ
Chất liệuGỗ
Chiều cao530 cm
Niên đại1692
Hiện lưu trữ tạiChùa Đồng Ngọ, Hải Dương

Tấm bia “Kiến khai Cửu Phẩm Liên Hoa bi ký” có niên đại năm Chính Hòa thứ 13 (1692) (đời vua Lê Hy Tông), xác nhận niên đại của kiến trúc hiện thời, bia ghi[5]:

“Dân lành Cập Nhất có trí mộ đạo đã cùng nhau làm việc thiện quyên tiền góp gỗ, chung sức lực và mời mấy vị hòa thượng có tín nhiệm của phái Trúc Lâm là thiền sư Chân Nguyên về dựng cây Cửu phẩm liên hoa vào mùa xuân năm Nhâm Thân, Chính Hòa thứ 13.”

Cửu Phẩm Liên Hoa

Cây Cửu Phẩm Liên Hoa hơn 320 năm tuổi là tác phẩm nghệ thuật giá trị và lâu đời nhất tại chùa hiện nay. Năm 2016, Thủ tướng Chính phủ đã công nhận tòa Cửu Phẩm Liên Hoa này là bảo vật quốc gia[7]. Hiện nay tại Việt Nam chỉ tồn tại đúng ba tòa tháp Cửu phẩm liên hoa cổ bằng gỗ, hai tháp còn lại đặt tại chùa Giám (Hải Dương) và chùa Bút Tháp (Bắc Ninh).[8]

Trong phần Tiểu sử và trong phần tựa tác phẩm Kiến tính thành Phật có chép về thiến sư Chân Nguyên Tuệ Đăng trong 9 năm từ năm 1684:"… ra sức tạo dựng đài Cửu Phẩm Liên Hoa, qua chín năm thì hoàn thành ba đài ở ba nơi: đài ở chùa Quỳnh Lâm núi Tiên Du, đài ở chùa Hoa Yên núi Yên Tử, đài ở chùa Linh Ứng huyện Thanh Hà".[9]

Cây Cửu Phẩm Liên Hoa đặt ở giữa lòng nội thất tòa (nhà) Cửu phẩm, cao 5m30, mặt cắt 6 cạnh đều, 8 tầng dưới, mỗi tầng cao đều 54 cm, tầng trên cùng cao 98 cm. 9 tầng, 6 mặt, mỗi mặt gắn 3 pho tượng nhỏ, tổng số tượng là 162 pho, năm 1989 còn 146 pho.[5] Ba tượng nhỏ mỗi mặt gồm Phật A Di Đà ở giữa, hai bên là tượng Quan Âm Bồ Tát và Thế Chí Bồ Tát, cũng có cạnh là tượng Phật A Di Đà và Văn Thù Bồ Tát, Phổ Hiển Bồ Tát. Các tượng có kích cỡ bằng bắp tay được tạo tác bằng gỗ, thếp vàng rất tinh xảo. Nhìn tổng thể, tòa cửu phẩm là một kiến trúc đặc sắc về thế giới Phật pháp vô biên, huyền diệu, tầng tầng lớp lớp.[4]

Cây Cửu Phẩm Liên Hoa được đặt trên những chiếc chân cột đá hình hoa sen. Trước đây đài cửu phẩm có thể quay tròn quanh trục. Qua thời gian, đến nay đài cửu phẩm không còn quay được nữa. Trong 162 pho tượng cổ trên tòa cửu phẩm đã bị kẻ gian lấy mất 60 pho. Nhiều pho tượng hiện giờ mới được làm lại khi trùng tu (năm 1999).[4]